یکی از نقاط عطف در زندگی هر شخصی انتخاب رشته، مسیر تحصیلی و شغلی آینده است. چه تصمیم خود را برای انتخاب رشته گرفته باشید چه نه، یکی از سوالات اساسی این است که اصلا شرایط انتخاب رشته در پایه نهم چیست؟ چه قوانینی دارد؟ نحوه انتخاب رشته به چه صورت است؟ بنابراین با توجه به اهمیت این انتخاب، دانش‌آموزان باید نسبت به شرایط انتخاب رشته در پایه نهم از جمله معدل، سوابق تحصیلی و سهمیه آگاهی کامل داشته باشند. با توجه به تغییرات کنکور ۱۴۰۲، ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴، اهمیت انتخاب رشته بیشتر است چون طبق قوانین جدید، برای کنکور سال ۱۴۰۴ باید نوع دیپلم با زیرگروه آزمایشی کنکور مشابه باشد. این مقاله راهنمای انتخاب رشته نهم است که در آن قوانین و شرایط انتخاب رشته نهم و مسیر انتخاب رشته برای پایه نهم را توضیح داده‌ایم.
رشته های تحصیلی پایه نهم
در سال متوسطه دوم می‌توانید وارد شاخه نظری (دبیرستان) یا هنرستان شوید که هرکدام شامل
انواع رشته‌های تحصیلی نهم هستند.
رشته های نظری
رشته های پایه نهم در شاخه نظری شامل موارد زیر است:
- رشته تجربی
- رشته ریاضی فیزیک
- رشته انسانی
- رشته علوم و معارف اسلامی
رشته های هنرستان
در هنرستان دو زیر شاخه وجود دارد:
- فنی حرفه‌ای
- کار دانش
برای تعیین رشته نهم در این شاخه‌ها، گروه‌ها و در برخی موارد زیرگروه‌های مختلفی دارد که دانش‌آموز پس از ورود به هریک از آن‌ها، میتواند وارد رشته‌های مختلفی شود.
شرایط انتخاب رشته های تحصیلی نهم
در سال‌های اخیر تغییراتی در شرایط انتخاب رشته در پایه نهم صورت گرفت. به طور مثال نمرات متوسطه اول (هفتم، هشتم و نهم) در انتخاب رشته های کلاس نهم تاثیر خواهند داشت. یکی دیگر از شرایط انتخاب رشته در پایه نهم تاثیر سهمیه‌ها مانند سهمیه منطقه، ایثارگران، جانبازان، خانواده شهدا و رزمندگان در انتخاب رشته است. برای مثال در یک منطقه که ۲۰۰ نفر سهمیه انتخاب رشته کنکور تجربی دارند، ممکن است تعدادی از دانش‌آموزان با معدل بالای ۱۸ هم مجبور شوند با توجه به پر شدن ظرفیت پذیرش، در رشته‌های دیگر تحصیل کنند.
امتیازات مورد نیاز برای انتخاب رشته نهم
مجموعه امتیازاتی که دانش‌آموز در هریک از موارد زیر کسب می کند، در نهایت هدایت تحصیلی وی را رقم می‌زنند:
- علایق دانش‌آموز: ۱۰ درصد
- نظر والدین: ۵ درصد
- نظر معلمان تمام دروس: ۱۰ درصد
- نتیجه آزمون‌های مشاوره‌ای: ۳۵ درصد
- عملکرد درسی دانش‌آموز: ۳۵ درصد
- نظر مشاور تحصیلی: ۱۰ درصد
جدول انتخاب رشته نهم بر اساس تیپ شخصیتی
جدول زیر با استفاده از نظریه هالند نوشته شده که بر اساس نوع تیپ شخصیتی، رشته تحصیلی مناسببرای شما را پیشنهاد می‌کند.
| تیپ شخصیتی | هدایت تحصیلی |
| واقع‌گرا | فنی و حرفه‌ای، کشاورزی، صنعتی، تربیت بدنی رشته تحصیلی و شغلی که در ارتباط با اشیا و ابزار باشد و جنبه فنی داشته باشد. |
| جستجوگر | علوم ریاضی و علوم تجربی رشته‌های تحصیلی و مشاغلی که با داده کار می‌کنند و مستلزم تحقیق و پژوهش مداوم هستند. |
| هنری | رشته‌های هنری، طراحی گرافیک، زبان، برخی رشته‌های علوم انسانی، تجربی و ریاضی رشته تحصیلی و مشاغلی که در ارتباط با داده‌ها و اشیا بوده و خلاقیت و ابتکار در آن‌ها اهمیت داشته باشند. |
| اجتماعی | رشته‌های علوم اجتماعی، علوم تربیتی، الهیات، علوم قضایی و حقوق، روانشناسی، مشاوره هر نوع رشته تحصیلی و شغلی که در ارتباط با مردم باشد و در ارتباط با آموزش، تدریس و رفاه اجتماعی هستند. |
| متهور | رشته‌های علوم تجربی، بازرگانی، مدیریت، علوم قضایی، حقوق، علوم سیاسی رشته‌ها و مشاغلی که با مردم سر و کار دارند و در حوزه سازماندهی، مدیریت و فروشندگی هستند. |
| قراردادی | رشته‌های امور اداری و دفتری، حسابداری، بازرس مالی، بانکداری رشته‌ها و شغل‌هایی که با جزئیات و کار با داده‌ها ارتباط دارند. |
نتیجه آزمون هدایت تحصیلی در انتخاب رشته نهم
اداره آموزش و پرورش برای کمک به تصمیم‌گیری بهتر دانش‌آموزان، شناخت بیشتر آن‌ها از روحیات خود و آشنایی با شرایط انتخاب رشته در پایه نهم، فرایند هدایت تحصیلی را ارائه داده است. از اهداف این آزمون، هدایت متوازن دانش‌آموزان به شاخه و رشته‌های مختلف سال نهم است. طی این فرایند با ارائۀ خدمات راهنمایی و مشاوره به دانش آموز کمک می‌شود تا استعدادها، توانایی‌ها، علایق و ویژگی‌های شخصیتی خود را در کنار رشته‌های تحصیلی، حرفه‌ها و مشاغل موجود و مورد نیاز جامعه بشناسند. پیش از این آزمون هدایت تحصیلی در سامانه همگام انجام می‌شد اما مدتی است که صرفا در سامانه پادا برگزار می‌شود و انتخاب رشته پایه نهم هم از طریق همین سایت است.
حداقل نمره برای انتخاب رشته نهم
اگرچه انتخاب رشته صرفا بر اساس نمرات اصولی نیست، اما هدف از این مطلب فقط این است که حداقل نمره لازم که یکی از مهمترین شرایط انتخاب رشته در پایه نهم است را بدانید و وقتی با توجه به مجموع شرایط تصمیم به ورود به رشته‌ای را گرفتید، از نظر درسی نیز آمادگی و شرایط انتخاب رشته در پایه نهم را کسب کنید. نمرات به ۲ صورت در انتخاب رشته سال نهم تاثیر می‌گذارند:
- تاثیر حذفی نمرات: اگر حداقل نمره را برای ورود به یک رشته کسب نکنید، حق انتخاب آن را ندارید.
- تأثیر نمرات بر امتیاز: نمرات هر درس برای ورود به هر رشته امتیاز جداگانه دارند که ۳۵% بر انتخاب رشته اثر دارد.
نمرات درس ریاضی و علوم تجربی در سه سال اول متوسطه، با ضریب ۳ محاسبه می‌شوند. همچنین اولویت‌بندی رشته‌ها بر اساس فرایند هدایت تحصیلی را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:
مجموع نمرات دروس مرتبط با رشته در سه سال دوره متوسطه اول با در نظر گرفتن ضریب هر یک از دروس حداقل ۲۵۲ باشد. به عبارت دیگر اگر نمرات هر درس را در ضریب آن جمع و حاصل جمع آن را بر تعداد دروس مرتبط با رشته تقسیم کنیم، معدل باید حداقل ۱۴ باشد.
نقش سهمیه در انتخاب رشته های نهم
یکی از شرایط انتخاب رشته در پایه نهم سهمیه است که انواع مختلفی دارد:
- سهمیه ایثارگران و جانبازان
- سهمیه خانواده شهدا و رزمندگان
- سهمیه مناطق
مهمترین شرط سهمیه انتخاب رشته پایه نهم، سهمیه منطقه است. سهمیه منطقه یعنی امکان انتخاب و ورود به مدارس دولتی و نمونه دولتی در هر رشته، به منطقه زندگی و تحصیل دانش‌آموز تعیین می‌شود و به تعداد مدارس آن منطقه و ظرفیت تحصیل در پایه نهم بستگی دارد. به طور مثال در یک منطقه ممکن است ۴۵۰ سهمیه برای ورود به رشته تجربی در نظر گرفته شده باشد. بنابراین اگر نمره شما برای انتخاب رشته مدنظرتان به حد نصاب کافی برسد اما ظرفیت خالی برای آن رشته باقی نماند، متاسفانه باید رشته دیگری را انتخاب کنید. برای همین گاهی توصیه می‌شود که دانش‌آموز منطقه و محل زندگی خود را تغییر دهد. سهمیه‌های دیگری مانند ایثارگران و جانبازان هم در اینکه جای خالی برای انتخاب رشته باقی بماند مؤثر هستند.
شرایط انتخاب رشته های مختلف
با توجه به تفاوت درس‌ها و منابع کنکور در هرکدام از رشته های سال نهم، شرایط انتخاب رشته های مختلف از نظر دروس مهم و نمره مورد نیاز برای آن‌ها متفاوت است. در ادامه به تفکیک درباره شرایط انتخاب رشته نهم در شاخه‌های مختلف توضیح داده‌ایم.
شرایط انتخاب رشته تجربی در نهم
زیرشاخه‌های رشته تجربی نهم بیشتر به پدیده‌های طبیعی می‌پردازند. دانش‌آموزان این رشته باید تا حدودی به حفظیات علاقه‌مند باشند و کنجکاوی و اشتیاق بالایی به دو درس زیست و شیمی از خود نشان دهند.
شرایط انتخاب رشته تجربی نهم شامل موارد زیر هستند:
- مجموع سه نمره پذیرفته شده در درس‌های ریاضی و علوم تجربی در سه پایه متوسطه اول (هفتم، هشتم و نهم) کمتر از ضریب ۴۲ نباشد.
- حداقل معدل ۱۴
شرایط انتخاب رشته ریاضی در نهم
در بین رشته های نهم علاقه دروس به ریاضی و فیزیک، هندسه، محاسبات و تحلیل در رشته ریاضی حرف اول را می‌زنند. شرایط انتخاب رشته ریاضی نهم عبارتند از موارد زیر:
- مجموع سه نمره پذیرفته شده در درس‌های ریاضی و علوم تجربی در سه پایه متوسطه اول، کمتر از ضریب ۴۲ نباشد.
- داشتن حداقل معدل بالای ۱۴ برای تحصیل در رشته ریاضی و فیزیک
شرایط انتخاب رشته انسانی در نهم
علاقه‌مندی و استعداد در حفظیات و دروسی مانند فلسفه، ادبیات فارسی و عربی را برای انتخاب رشته انسانی نهم اهمیت دارند. شرایط انتخاب این رشته را در ادامه می‌خوانید:
- مجموع سه نمره پذیرفته شده خرداد یا شهریور در هر یک از درس های زبان و ادبیات فارسی، عربی و مطالعات اجتماعی در سه پایه دوره متوسطه اول بدون ضریب، کمتر از ۴۲ نباشد.
- مجموع نمرات دروس مرتبط با رشته در متوسطه اول با در نظر گرفتن ضریب هر یک از دروس حداقل ۳۷۸ باشد (معدل حداقل ۱۴).
نمره دروس مطالعات اجتماعی، زبان و ادبیات فارسی و عربی در متوسطه اول، به ترتیب با ضریب سه، چهار و دو محاسبه می‌شود.
شرایط انتخاب رشته علوم و معارف اسلامی در پایه نهم
عربی، فقه و تفسیر قرآن از جمله دروس مهم این رشته هستندو برای موفقیت در آن باید هم به حفظیات علاقه‌مند و هم در آن قوی باشید. فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند در دانشگاه‌های علوم و حدیث و حوزه علمیه مشغول به تحصیل شوند. شرایط انتخاب رشته معارف در ادامه ذکر شده‌اند:
- مجموع سه نمره پذیرفته شده در دروس زبان و ادبیات فارسی، مطالعات اجتماعی و عربی در متوسطه اول کمتر از ضریب ۴۲ نباشد.
- مجموع نمرات دروس مرتبط با رشته در متوسطه اول با در نظر گرفتن ضریب هر یک از دروس حداقل ۳۷۸ باشد (معدل حداقل ۱۴).
نمره دروس مطالعات اجتماعی، زبان و ادبیات فارسی و عربی در متوسطه اول، به ترتیب با ضریب سه، چهار و دو محاسبه می‌شود.
نحوه انتخاب رشته کلاس نهم
انتخاب رشته برای پایه نهم به صورت اینترنتی است و از طریق سامانه پادا انجام می‌شود. دانش‌آموزان پس از تکمیل فرم هدایت تحصیلی، با توجه به همه مواردی که گفته شد مانند حداقل نمره و معدل متوسطه اول، نمرات آزمون هدایت تحصیلی، ظرفیت رشته‌ها و مدارس مناطق مختلف آموزش و پرورش که در سامانه پادا مشخص شده است، رشته تحصیلی سال نهم خود را انتخاب می‌کنند. برای ورود به سامانه پادا، باید رمز عبور خود را از مدرسه دریافت کرده باشید و در قسمت ورود کاربران سایت، از شماره ملی به عنوان نام کاربری استفاده کنید.
انتخاب رشته مجدد
اگر در امتحانات حد نصاب نمره را در یکی از شاخه‌ها، زمینه‌ها و رشته‌های تحصیلی کسب نکرده باشید، می‌توانید با تکمیل فرم درخواست تعیین رشته مجدد، در امتحان تعیین رشته در شهریور ماه (همزمان با امتحانات دانش‌آموزان تجدیدی) شرکت کنید. همچنین ممکن است دانش‌آموزی پس از انتخاب رشته و تحصیل در پایه دهم، تمایل به
تغییر رشته داشته باشد. در این صورت باید منطقه این تغییر رشته را با توجه به سهمیه‌ها تایید و دانش‌آموز برای ورود به پایه یازدهم در امتحان تغییر رشته شرکت و دروس خاصی را پاس کند. در پایه دهم و یازدهم نیز امکان تغییر رشته وجود دارد.
سخن پایانی
برای یک انتخاب رشته صحیح، باید به نمرات، استعداد، علایق و اهداف خود در کنار ضوابط و شرایط انتخاب رشته نهم توجه داشته باشید و بدانید انتخاب رشته های تحصیلی نهم فاکتورهای متعددی دارند. تأثیر نمره در انتخاب رشته نهم یا همان سوابق تحصیلی، به اندازه‌ای است که اگر نمرات شما چندان بالا نباشد یا حتی به حد نصاب نرسیده باشد، باید قید ادامه تحصیل در رشته مورد علاقه خود را بزنید یا ترمیم معدل انجام دهید.
نمره آزمون آنلاین هدایت تحصیلی، نمرات دانش‌آموز و کسب حداقل معدل شرایط انتخاب رشته کلاس نهم هستند. نتایج آزمون هدایت تحصیلی و ظرفیت پذیرش مدارس از طریق سایت پادا قابل مشاهده هستند. انتخاب رشته نهم نیز در همین سایت انجام می‌شود.
